PARTIKULEN BERRI
JAKITEKO BIDE LUZEA.
ü
J.J.TOMSON zenbait esperimentu egin zituen.Esperimentu haien bidez
ohartu zen elementu kimiko guztien atomoetan badela karga elektriko negatiboko
partikula bat, ELEKTROIA izena jarri zion.
ü
Materia
neutroa denez eta atomoek karga negatiboko partikulak dituztenez,karga
positiboko partikulak ere izan behar zituen ;izan ere, atomo bakoitzak
partikula negativo adina partikula positivo izan behar ditu.
ü
ERNEST RUTHERFORD-ek PROTOIA aurkitu zuen,karga
positiboko partikula hauek.Elektroia adinako karga du protoiak ,baina
positiboa;berriz,elektroiak baino 1840 aldiz handiagoa da.
ü
JAMES CHADWICK
ohartu zen atomoetan badela beste partikula mota bat ,batere karga elektrokorik
gabea baina protoiaren antzeko masa duena,NEUTROI izena jarri zion.
EREDU ATOMIKOAK.
§
DALTONEN
EREDUA: Teoria honen arabera, atomoak
partikula zatiezinak ziren eta ez du ezer esaten atomoaren barne-egiturari
buruz.
§
TOMSONEN
EREDUA:Teoria honen
arabera, atomoak positiboki kargaturiko materiazko esfera trinko bat ziren ,
eta elektroiak esfera horren barruan txertatuta zeuden.Elektroien karga
negatiboa karga positiboa berdinduko zukeen,atomoa neutroa izateko.
HANS GEIGER eta ERNEST MARSDEN-ek esperimentu bat asmatu zuten (urrezko xaflaren
esperimentua) ,garai hartan erradioaktibitateari buruz egindako zenbait
aurkikuntzaz baliatuta Esperimentuaren
emaitzak:
Ø
ALFA
partikula gehienak batere desbideratu gabe zeharkatzen zuten urrezko xafla .
Ø
Partikla
gutxi batzuk apurtxo bat desbideratzen ziren xafla zeharkatu ondoren.
Ø
10000
alfa partikulatik batek xaflan errebotatu eta atzerantz egin zuen.
Esperimentu honek
desestatu zuen TOMPSON –en eredua.
§
RUTHERFORD-EN
EREDUA: Teoria honen
arabera, atomoen zentroan nukleoa izeneko korpuskulo txiki bat dago ,karga
positiboez kargaturik (protoiekin),bertan ere neutroiak daude.Elektroiak protoi
kopuru bera dute eta nukleoaren inguruan biratzen dute etengabe, orbita
zirkularrak eginez.
RUTHERFORD-en eredua bete betean azaltzen du urrezko xaflaren
esperimentua.
1.
Ia
atomo osoa hutsik dago.Horregatik urrezko xaflara iristen diren alfa partikulak
gehienek ez dira desbideratzen zeharkatzen dutenean,ez dute oztoporik bidean.
2.
Partikula
gutxi batzuk nukleotik gertu pasatzen dira eta horregatik desbideratzen dira.
3.
Oso
partikula gutxik jotzen dute nukleoa, hauek errebotatzen dute.
§
IOIAK:
Ø
Elektroiak
galtzen dituenean ,karga positiboa hartzen du,KATIOI edo IOI POSITIBOA
bihurtzen da.
Ø
Elektroiak
hartzen dituenean,karga negatiboa hartzen dute,ANIOIA edo IOI NEGATIBOA
bihurtzen du.
ATOMOAREN OSAERA.
PROTOIA (+)
NUKLEOA QUARK
(prot.eta neu.osatzen ditu part.txiki)
ATOMOAK NEUTROIA
GERUZA ELEKTROIA (-)
§
ZENBAKI
ATOMIKOA (Z): Atomo
baten protoi kopurua adierazten du,eta bat dator elektroi kopuruarekin.
§
MASA-ZENBAKIA
(A): Atomo batek
nukleoan duten protoi eta neutroien batura adierazten du.
§
ISOTOPOAK:
Protoi kopuru berbera baina neutroi kopuru desberdina
duten atomoak dira.Guztiak elementu kimiko berberaren atomoak dira.adibidez
:
ATOMO
KUANTIZATUAK.
§
Niels
Borh elektroiak zenbait
orbita zirkularretan soilik dabiltzala esan zuen eta orbita horietan ez dutela
energiarik galtzen ,nahiz eta biraka ibili,eta horregatik ez dira nukleora
erortzen.
§
Atomoa
kuantizatuta dago.Elektroiak
energía-mailatan antolatzen direlako eta maila horiek edukiera mugatuta dute:
1. Mailan (nukleotik hurbilena )à 2 ELEKTROI
2. Mailanà8 ELEKTROI
3. Mailanà16 ELEKTROI
4. Mailanà32 ELEKTROI
§
Energia
gutxiagoa dutenetik handigora dutenera kokatzen dira elektroiak atomoan.Zenbat
eta energía-maila handiagoa,nukleotik orduan eta urrunago.
GAUR EGUNGO EREDU
ATOMIKOA.
§
Edwin
SchÖdinger eredu mekaniko –kuantikoa finkatu zuen.
§
DESBERDINTASUNAK:
A. Bohr-en ereduaren arabera, elektroiak orbita
jakinetan daude, nukleotik distantzia jakinetara.
B. Eredu mekaniko-kuantikoaren arabera, elektroiak probabilitate handiagoko edo txikiagoko
lekuetan daude nukleoaren inguruan, baina ezin da erabat ziur jakin non dauden.
§
ORBITALA:
Elektroia egoteko
probabilitate handia duen espacio-eremua da.(%90 ko probabilitatea.)
Ø
ORBITAL
MOTAK:
¨
S
Orbitalak: Esfera forma
dute ;Banaka agertzen dira.(1)
¨
p Orbitalak:
Zortzi zenbakiaren itxura;
Hirunaka agertzen dira(3)
¨
d eta f
Orbitalak: Aurrekoek baino
forma konplexuagoa dute; D or. 5naka agertzen dira eta F or. 7naka agertzen
dira.
1.
Mailan
à S
2.
Mailanàs eta p
3.
Mailanàs,p eta d
4.
Mailanàs,p,d eta f.
KONFIGURAZIO ELEKTRONIKOA.
§ Atomo baten konfigurazio elektroniko deritzo elektroiak atomo horren
nukleoaren inguruan kokatuta dauden modurari.
Eskerrik asko, lagungarria izan da nire fisikako proiektua egiteko.
ResponderEliminar