ILUSTRAZIOAREN
EZAUGARRI NAGUSIAK:
XVII.mendea, 1688ko Ingalaterrako iraultzarekin hasi eta
1789ko Frantziako iraultzara arte iraungo du.
Aintziniako erregimena krisialdian sartuko da eta monarkiaren azken
eredua, “Despotismo Ilustratua” izango da.
Garai honetan, INDUSTRIA-KAPITALISMOA
eta DEMOKRAZIA ERREPRESENTATZAILEA
sortu ziren eta gainera, IRAULTZEN
MENDEA izan zen: Amerikakoa , Frantziakoa eta Europako Industria iraultza.
1.
ARGIEN
MENDEA da. Bere eskakizuan ARRAZOIAN
KONFIANTZA IZATEA ETA ARRAZOIAZ INDEPENDENTZIAZ baliatzea da.
Þ
“Arrazoiaren adin nagusitasunak” gizakiak bere
buruan fedea.
2.
ARRAZOI
ILUSTRATUAREN EZAUGARRIAK:
v
ARRAZOI KRITIKOA, autonomoa,
tolerante
v
ARRAZOI ANALITIKOA, arrazoi
deduktiboaren kontra; Esperiantzian
oinarritzen dute ezagutza.
v
ARRAZOI SEKULARIZATUA. Fedea
arrazoiaren menpe.
o
Gai erlijiososak arrazoiaren ikuspegitik
aztertu, FISIOZENTRISMOA (unibertsoa azaltzeko).
o
Probidentziaren ordez, arrazoiaren eta
gizateriaren aurrerapen etengabea . Erredentzioaren ordez, gizakiak bere burua
salba dezake.
3.
ERREALITATEA
ARRAZIONALKI ULERTZEN da, eta horretarako AZALPEN ZIENTIFIKOAK bakarrik onartuko dira. Azalezina dena,
subjektibitatearen eta norberaren pentsamendua askearen menpe.
4.
EREDU
NEWTONIARRAREN ARABERAKO NATURARI BURUZKO IKUSPEGIA. Natura arrazionala,
autonomoa eta beharrezkoa da , DETERMINISMOAK agintzen du.
5.
ENTZIKLOPEDIA
, aro osoaren ezagutza arrazionala bildu nahi zuen. Kulturan eta
pentsamenduan iraultza suposatu zuen. Horrela, Kultura eta ezagutzak zabaltzea,
informazioa eta heziketa eskeini, iritzi
kritikoa eta antidogmatikoa sortu zuen.
6.
ERLIJIO
NATURALA ETA DEISMOA defendatuko dira.
Þ
ERLIJIO NATURALA guztiz arrazionala
da eta moral naturalarekin bat egiten du.
Þ
DEISMOAN Jainkoak mundua sortu
ondoren, ez du berriz horretan parte hartzen, ez probidentea ez gaitzaren
erantzule.
Þ
Humek, ESZEPTISIZMO ERLIJIOSOA defendatuko
du. LA METRIEK ETA CONDILLAC-k ATEISMOA
eta MATERIALISMOA
7.
AURRERAPEN
ZIENTIFIKO-TEKNOLOGIKOAN KONFIANTZA OSOAK , optimismo historiko eta
ilustratua ekarriko du. Gizakia perfekiora iritsi mundo perktua lortu.
KANT: IDEALISMO
TRASZENDENTALAren ustez, ezagutza esperientzia sentigarrira mugatu behar da
, ahaztu abe ardimenak errealitatea ezagutzean parte hartzen duela, jasotako
datuak ulertu ahal izateko.
MORAL EGINBEHARRA
defendatuko du. Moral irizpideak subjektuarengandik eta unibertsalak dira. INPERATIBO KATEGORIKOEK agintzen
duenez, arrazoi praktikoak ezartzen ditu.
No hay comentarios:
Publicar un comentario